Witaj na stronach niepije.com.pl

[dora]

Zaspokojenie potrzeb rodziny

Mój mąż pracuje za granicą. Ja nie pracuję, opiekuję się małoletnimi dziećmi, zajmuję się domem. Mąż przysyła pieniądze mi pieniądze pozwalające nam żyć, utrzymać mieszkanie oraz spłacać zaciągnięte zobowiązania.

Ponieważ wskutek psujących się od kilku miesięcy pomiędzy nami relacji zaczęłam obawiać się o nasz byt, chciałabym znać odpowiedź na następujące dwa pytania:

* Czy mogę, w sposób formalny zobowiązać go do:

1. Finansowania utrzymania dzieci, np. jedzenie, ubrania, książki, leczenie
2. Finansowania utrzymania mnie samej np. jedzenie, ubrania, leczenie
3. Finansowania utrzymania mieszkania np. gaz, prąd, pokrywania innych wydatków na naprawę psujących się elementów wyposażenia
4. Spłacania zaciągniętych przez nas, przed jego wyjazdem, zobowiązań formalnie (kredyt) i nieformalnie (pożyczki od rodziny)

* Mąż nalega abym wyraziła zgodę na dokonanie rozdzielczości majątkowej małżeńskiej. Czy gdybym wyraziła zgodę i zostałaby ona przeprowadzona, to czy bez dokonywania jakichkolwiek kroków prawnych ciążyłby na nim obowiązek uczestniczenia w pokrywaniu ciężarów wymienionych przeze mnie w poprzednich punktach, w całości gdyż ja nie posiadam żadnych dochodów ? Czy gdyby one w całości lub części przestały go zobowiązywać wskutek dokonania rozdzielczości majątkowej, to jakieś formalne kroki mogłyby ten stan zmienić na moją korzyść, tzn. zabezpieczyć utrzymanie dzieci, moje, mieszkania i spłacanie zobowiązań ?

Odpowiedź

Rozstrzygnięcie problemu zawiera art. 27 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, według którego oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli. Zadośćuczynienie temu obowiązkowi może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o wychowanie dzieci i na pracy we wspólnym gospodarstwie domowym.

Obowiązek małżonków przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny powstaje z chwilą zawarcia małżeństwa i gaśnie z chwilą jego ustania lub unieważnienia. Istnieje on też niezależnie od ustroju majątkowego obowiązującego małżonków i od składu rodziny, czyli ustanowienie ewentualnej rozdzielności majątkowej nie będzie miało wpływu na zastosowanie wyżej wymienionego przepisu.

Ustawodawca ustanowił bowiem obowiązek małżonków współdziałania dla dobra rodziny. Określony w nim obowiązek przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny spoczywa w równym stopniu na obojgu małżonkach, tak więc również na Pani mężu, a w Pani przypadku realizuje się poprzez osobisty wkład w wychowanie dzieci. Celem spoczywającego na małżonkach obowiązku jest zapewnienie środków materialnych umożliwiających prawidłowe funkcjonowanie rodziny jako całości oraz zaspokojenie uzasadnionych potrzeb poszczególnych jej członków przy zachowaniu zasady równej stopy życiowej. Potrzeby rodziny to wspólne potrzeby całej grupy rodzinnej, tutaj Pani i Pani dzieci obejmujące mieszkanie, opłaty eksploatacyjne, wyżywienie, ubiór, wydatki związane z nauką. Mając na uwadze pisany przez Panią stan faktyczny pozwala przypuszczać, że w Pani przypadku osobiste starania o wychowanie dzieci mogą wyczerpywać spoczywający na małżonku (obowiązek przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny w całości lub w części, w zależności od rozmiaru wykonywanych przezeń starań o wychowanie dzieci i pracy we wspólnym gospodarstwie domowym, który wyznacza w tym wypadku - ewentualnie wraz z innymi okolicznościami - granice możliwości zarobkowych małżonka. Czyli należy uznać, że Pani możliwości zarobkowe, a tym samym finansowy udział w utrzymaniu rodziny są ograniczone. Natomiast Pani mąż osiąga, jak mniemam wysokie dochody i z dotychczasowego jego zachowania wynika, że jest w stanie łożyć na utrzymanie rodziny.

W związku z powyższym na podstawie art. 27 (zacytowanego na wstępie) małżonek - tutaj Pani może dochodzić od współmałżonka środków utrzymania w zakresie odpowiadającym obowiązkowi przyczyniania się przez niego do zaspokajania potrzeb rodziny poprzez zobowiązanie małżonka do miesięcznych wplat określonej kwoty, która będzie odzwierciedleniem potrzeb Pani i Pani rodziny. Dochodzenie tych roszczeń odbywa się tak jak dochodzenie roszczeń alimentacyjnych na rzecz osób uprawnionych. Właściwym sposobem ich dochodzenia jest więc droga procesu. Powództwo może zostać wytoczone bez względu na to, czy Państwo pozostają we wspólnym pożyciu, czy też w faktycznej separacji. Postępowanie odbywa się według zasad ogólnych, z zastosowaniem przepisów dotyczących dochodzenia roszczeń alimentacyjnych. Dopuszczalne jest zawarcie przed sądem ugody. Uwzględniając powództwo sąd zasądza jedno świadczenie na zaspokojenie potrzeb całej rodziny (w tym małżonka, przeciwko któremu wytoczone zostało powództwo), a nie odrębne świadczenia na rzecz każdego uprawnionego do alimentów. Gdy małżonkowie pozostają w rozłączeniu, usprawiedliwione jest zasądzenie od małżonka pozostającego poza rodziną świadczenia w rozmiarze nie uwzględniającym jego potrzeb, gdyż w tym momencie nie istnieje konieczność ich zaspokajania.

Środki służące zaspokojeniu potrzeb rodziny mogą być dochodzone i zasądzone jako okresowe świadczenia pieniężne w oznaczonej kwocie (co w praktyce ma miejsce najczęściej) albo w innej postaci, np. określonych rzeczy. Należy tez przedstawić zobowiązania ciążące na Państwu, na co przeznaczone zostały te środki finansowe, jak jest wysokość zobowiązań. Przed sądem należy przedstawić dowody potwierdzające kwoty wydatkowane na utrzymanie rodziny - a więc rachunki, ewentualnie potwierdzenia zobowiązań zaciągniętych w trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej między państwem. Ze względu na faktyczną separację, jaka istnieje między Państwem. Pani będzie też musiała potwierdzić, że nie jest Pani w stanie podjąć pracy zarobkowej (konieczność sprawowania opieki nad dziećmi, małe możliwości zatrudnienia). Bowiem w przypadku odmiennych ustaleń, Sąd zasądzając kwotę na rzecz rodziny, może nie uwzględnić Pani potrzeb. Tak więc, gdyby mąż zaprzestał łożenia na Pani utrzymanie należy na podstawie art. 27 kro wnieść pozew do Sądu o zobowiązanie męża do łożenia określonej kwoty na rzecz rodziny. Zasądzona kwota będzie wypadkową potrzeb rodziny oraz możliwości zarobkowych Pani męża.

Egzekucja zasądzonego świadczenia odbywa się według przepisów o egzekucji świadczeń alimentacyjnych ( art. 1081-1088 k.p.c.). Może być prowadzona z majątku osobistego małżonka, z wynagrodzenia za pracę lub z dochodów uzyskanych przez niego z innej działalności zarobkowej, jak również z korzyści uzyskanych z jego praw. Tutaj jedynie może wystąpić problem z egzekwowaniem roszczenia, przedstawia się to bowiem różnie - w zależności od kraju, w którym przebywa Pani mąż. Jeżeli Pani mąż przebywa w kraju UE poniżej zamieszczam regulacje odnoszące się do egzekucji roszczeń. W razie zmiany stosunków (np. usamodzielnienia się dziecka, zmiany możliwości zarobkowych jednego z małżonków) można żądać zmiany prawomocnego wyroku ( art. 138 ). Może to uczynić każde z małżonków.

Dochodzenie zasądzonych na terenie UE alimentów i ich uznawanie.

Orzeczenie sądu państwa członkowskiego UE zasądzającego alimenty będzie wywoływać taki sam skutek na terytorium innych państw członkowskich, jak alimentów kraju wydania ( w omawianym przypadku egzekucja świadczeń zasądzonych na podstawie art. 27 kro odbywa się tak jak egzekucja świadczeń alimentacyjnych, a zatem zastosowanie mają też omawiane regulacje).

Aby mogła Pani wszcząć egzekucję na terytorium państwa członkowskiego sąd tego kraju musi stwierdzić wykonalność orzeczenia. Wniosek alimentów stwierdzenie wykonalność należy złożyć do sądu państwa, gdzie prowadzona będzie egzekucja - gdzie przebywa małżonek.

Do wniosku należy dołączyć:

* odpis orzeczenia sądu,
* zaświadczenie wystawione przez Sąd kraju, w którym wydano orzeczenie - wg załącznika nr V do Rozporządzenia Rady WE Nr 44/2001,
* tłumaczenia w/w dokumentów na język państwa uznającego.

Należy też wskazać adres dla doręczeń lub ustanowić pełnomocnika do doręczeń. Brak takiego wskazania oznacza, iż pisma kierowane do osoby składającej wniosek będą doręczane zgodnie alimentów prawem wewnętrznym państwa uznającego.

Wysokość opłat za złożenie wniosku alimentów stwierdzenie wykonalności orzeczenia ustalana jest samodzielnie przez poszczególne państwa UE. Nie pobiera się opłat, których wartość zależy od wartości przedmiotu sporu.

Co ważne - zwolnione od kosztów sądowych alimentów postępowaniu alimentów stwierdzenie wykonalności orzeczenia będą osoby, które zwolnione zostały alimentów tych kosztów alimentów postępowaniu przed sądem, który wydał orzeczenie.

Rozdzielczość majątkowa

Ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami nie wyłącza stosowania przepisów regulujących małżeńskie stosunki majątkowe niezależnie od ustroju majątkowego obowiązującego małżonków. Chodzi tu też o przepis art. 27 kro.

A więc powyższe rozważania i roszczenia będą Pani przysługiwały również w przypadku ustania między Państwem wspólności majątkowej małżeńskiej.

Poza tym w przypadku ustanowienia rozdzielności majątkowej małżeńskiej w formie umowy wywołuje ona skutki dopiero od momentu jej zawarcia, tak więc w odniesieniu do zobowiązań zaciągniętych w trakcie trwania wspólności zobowiązani jesteście Państwo solidarnie i Pani mąż nie może zwolnić się od odpowiedzialności za te długi. Egzekucja bowiem będzie zgodnie z przepisem art. 787(1) kpc prowadzona w stosunku do składników majątku, które należałyby do majątku wspólnego, gdybyście Państwo nie zawarli tej umowy małżeńskiej.

Za art. 30 kro, którego zastosowania nie wyłącza ustanowienie rozdzielności majątkowej małżeńskiej, oboje małżonkowie są odpowiedzialni za długi zaciągnięte przez jednego z małżonków (tutaj ew. Panią), jeżeli środki zostały przeznaczone na zaspokojenie potrzeb rodziny, czyli np.: opłaty za mieszkanie, koszty nauki itd...

Podsumowanie

Aspekty prawne przedstawionego problemu są następujące.

Po pierwsze należy zaznaczyć, że sytuacja nie ulegnie zmianie po wprowadzeniu rozdzielności majątkowej, gdyż w dalszym ciągu mąż będzie zobowiązany do pomocy, alimentacji względem dzieci i spłaty wspólnie zaciągniętych zobowiązań. Różnica będzie polegała na tym, że od momentu wprowadzenia rozdzielności majątkowej wynagrodzenie oraz rzeczy nabyte przez męża (np. nieruchomości), będą tylko i wyłącznie jego własnością, i przy ewentualnym rozwodzie nie będzie miała Pani żadnych praw do podziału majątku uzyskanego przez męża po wprowadzeniu rozdzielności. Należy pamiętać o tym, że nie jest Pani zobowiązana do wyrażenia zgody na wprowadzenie rozdzielności. Mąż będzie miał prawo skierować powództwo do sądu o wprowadzenie rozdzielności. Możliwe jest zniesienie wspólności ustawowej przez sąd (nie zaś w drodze umowy między małżonkami - art. 47 i 51 k.r.o.) może nastąpić - zgodnie z art. 52 k.r.o. - tylko z ważnych powodów i z chwilą oznaczoną przez sąd w wyroku. Zatem mąż musiałby udowodnić, że istniejąca wspólnota majątkowa naraża jego interesy z powodu trwonienia majątku przez żonę.

Bez względu na to, czy małżonków łączy ustawowa wspólnota majątkowa czy nie (wprowadzają oni rozdzielność majątkową) są oni zobowiązani do wzajemnej pomocy. To samo odnosi się do obowiązku alimentacyjnego względem dzieci.
Alimenty dla dzieci.

Zgodnie z art. 133 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego, rodzice są zobowiązani dostarczyć środków wychowania i utrzymania swojemu dziecku. Wysokość alimentów, uzależniona jest od dwóch czynników. Z jednej strony wysokość alimentów zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, czyli środki potrzebne do zapewnienia ubrania, mieszkania, wyżywienia, leczenia. Z drugiej strony zależy od możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego.

Dlatego jeżeli ojciec dzieci nie łoży na ich utrzymanie lub istnieją obawy, że w każdym czasie może zaprzestać wysyłania pieniędzy należy wystąpić z pozwem o alimenty. Jeżeli dzieci są nieletnie w ich imieniu działa ich opiekun ustawowy , w tym przypadku matka. Składając pozew o alimenty należy podać wysokość alimentów.

Wysokość alimentów, uzależniona jest od dwóch czynników. Z jednej strony wysokość alimentów zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, czyli środki potrzebne do zapewnienia ubrania, mieszkania, wyżywienia, leczenia. Z drugiej strony zależy od możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego. Zatem należy wystąpić o zasądzenie takiej kwoty, która zaspokoi usprawiedliwione potrzeby dziecka - dzieci (nie mylić z koniecznymi). W pozwie o alimenty musi Pani dokonać dokładnego wyszczególnienia, ile i na co będzie wydawane na dziecko:

* wydatki na żywność
* wydatki na ubrania
* wydatki na szkołę
* wydatki na ewentualne lekarstwa
* wydatki na mieszkanie, media- cześć przypadająca na dziecko
* pozostałe (wakacje, dodatkowe zajęcia edukacyjne)

Pozew o alimenty dla dzieci należy złożyć do Sądu Rejonowego, Wydziału Rodzinnego i Opiekuńczego. Właściwym miejscowo będzie albo sąd ze względu na miejsce zamieszkania pozwanego albo osoby uprawnionej (wybór należy do Pani). Złożenie pozwu o alimenty jest wolne od opłat sądowych.
Obowiązek wzajemnej pomocy.

Na podstawie art. 23 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego małżonkowie mają względem siebie obowiązek wzajemnej pomocy. W zależności od sytuacji można mówić o pomocy - świadczenie pieniężne lub osobiste. Jak wspomniano wcześniej wprowadzenie rozdzielności majątkowej nie niweczy tego obowiązku (orzekł tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 5 maja 1967 roku. I CZ 37/67). Jeżeli mąż nie wywiązuje się z obowiązku nałożonego przez art. 23 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, ma Pani prawo do zwrócenia się do sądu opiekuńczego (sąd rejonowy, wydział rodzinny i nieletnich) o rozstrzygnięcie w tej sprawie - postępowanie nieprocesowe.

Poza tym może Pani dochodzić środków utrzymania dla siebie na podstawie art. 27 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Środków tych należy dochodzić tak jak alimentów czyli w drodze procesu. Warto zauważyć że korzystając z art. 27 może Pani wystąpić z pozwem o środki utrzymania dla całej rodziny.

Powyżej zostały wskazane czynności jakich należy dokonać , aby zapewnić sobie i dzieciom środki utrzymania: wyżywienie, ubranie, mieszkanie i media, leki , edukacja, leczenie. Jednak jeżeli chodzi o wspólnie zaciągnięte zobowiązania nie można wystąpić na drogę sądową aby uwolnić się od zaciągniętych zobowiązań. Pani i mąż jesteście dłużnikami solidarnymi, co wynika z istniejącej wspólnoty majątkowej małżeńskiej lub wspólnie podpisanych umów. Rozwiązaniem może być przejęcie Pani części długu przez męża ale tylko wtedy jeżeli wierzyciel wyrazi na to zgodę.