Witaj na stronach niepije.com.pl

[dora]

Najpiękniejszy okres w życiu kobiety - narodziny dziecka - może być również jej największym koszmarem. Dzieje się tak, gdy matkę dotknie depresja poporodowa. Kto jest na nią najbardziej narażony i jak pomóc depresyjnej mamie?

Oczekiwaniu na dziecko często towarzyszy – jak każdej zmianie w życiu człowieka – stres, lęk i niepewność. Niektóre kobiety przez całą ciążę mają obniżony nastrój: boją się o przebieg porodu, o zdrowie dziecka i wspólną przyszłość. Martwią się o to, czy sprawdzą się w roli matki. Po porodzie szybko okazuje się, że kreowany przez media obraz szczęśliwego macierzyństwa, atrakcyjnej, doskonale ubranej i zadbanej matki z uśmiechniętą rodziną, przeważnie ma się nijak do rzeczywistości! Jak wynika z badań, ponad 90 procent kobiet przeżywa swoje macierzyństwo inaczej niż sobie wyobrażały i przewidywały.

Łzy nad kołyską

Zjawiskiem depresji związanej z okresem porodowym badacze zajmują się od około 30 lat. Wyróżnili oni trzy rodzaje stanów depresyjnych poporodowych, które różnią się częstotliwością występowania w populacji, nasileniem objawów oraz patogenezy.

Najłagodniejszy, to tzw. smutek poporodowy (postpartum blues). Doświadcza go ponad połowa kobiet. Pojawia się między 1 a 14 dniem po porodzie, a apogeum osiąga między 3 a 7 dniem. Młode mamy nie mogą spać, boli je głowa, odczuwają lęk, ciągle płaczą i nie mają apetytu. Łatwo je wtedy urazić, bo są nadwrażliwe. Smutek poporodowy powinien ustąpić najpóźniej w trzecim miesiącu po urodzeniu dziecka. Nie wymaga on leczenia psychiatrycznego, wystarczy by bliscy zapewnili kobiecie wsparcie.

Około 10–20 procent kobiet zapada na depresję poporodową (postpartum blues depression) o różnym nasileniu. Najczęściej cierpią na łagodną formę tego zaburzenia. U niektórych mogą też pojawić się ciężkie stany depresyjne – dotykają one co piątą kobietę, u której wystąpiła wczesna faza depresji poporodowej. Najtrudniejszą postacią depresji jest psychoza poporodowa. Pojawia się ona raz na 500–1000 przypadków i wymaga opieki psychiatry.

Narażone na depresję

Z przeprowadzonych przeze mnie w 2000 roku badań wynika, że szczególnie narażone na wystąpienie objawów depresyjnych po porodzie są kobiety tuż przed trzydziestką lub po niej, dobrze wykształcone, które w okresie ciąży narażone były na ciąg stresujących wydarzeń (czyli wszelkich poważnych zmian w życiu, niekoniecznie nacechowanych ujemne). To również panie, które oczekując na dziecko, miały bardzo zmienne i przeważnie złe samopoczucie. Charakteryzowały się również wysokim poziomem lęku – co może oznaczać wyższy poziom neurotyzmu, a więc również większą skłonność do przeżywania nastrojów negatywnych.

Depresja poporodowa częściej spotyka pesymistki, lękliwie lub wrogo nastawione do otoczenia, które nie radzą sobie ze stresem, mają dużą skłonność do introspekcji i często narzekają na wiele dolegliwości o podłożu psychosomatycznym. Do grupy ryzyka należą również kobiety cierpiące na napięcie przedmiesiączkowe i te, które w ciąży często zapadały na przeziębienia i infekcje, a także po patologicznym przebiegu ciąży (chorujące na zaburzenia tarczycy, z zagrażającym przedwczesnym poronieniem, z nadciśnieniem, ciążą przenoszoną). Ważne są również ich relacje z bliskimi – na depresję poporodową zapadają głównie żony pozbawione wsparcia rodziny i będące w wyraźnym konflikcie z mężem.

Koszmar macierzyństwa

Często depresja występuje u kobiet już w czasie ciąży. Nawet u ośmiu na dziesięć kobiet depresja ta przedłuża się na okres poporodowy, zwłaszcza że na ogół mają one trudniejszy poród. W związku z tym nie wolno lekceważyć zmiennych nastrojów kobiet w okresie ciąży, a w przypadku długotrwałego obniżenia nastroju najlepiej zwrócić się po pomoc do psychologa.

Przeżywające depresję kobiety zarówno w okresie przed–, jak i poporodowym potrzebują wsparcia ze strony bliskich i partnera. Uwagi typu: „Wyzwól się z tego, masz kochającego męża i zdrowe dziecko, czegóż więcej można chcieć?”, wcale nie pomagają, a powodują, że kobiety izolują się psychicznie i fizycznie, bo czują, że nie sprostały oczekiwaniom otoczenia.

Matki z depresją poporodową często fantazjują: „Co by było, gdyby mąż i dziecko zginęli w wypadku? Takich myśli doświadczałam najczęściej w chwilach najgorszych ataków lękowych”. Odpowiedzialność za dziecko przytłacza je i powoduje, że nie są w stanie zająć się nim: „Bałam się i przez cały czas chciałam być z moją mamą, nieustannie potrzebowałam pomocy”.

Jakiego wsparcia od rodziny potrzebuje kobieta cierpiąca na depresję poporodową? Przede wszystkim akceptacji, zrozumienia, troski i miłości. Nie powinno się atakować kobiet radami, żeby przestały tkwić w smutnym nastroju i nie przeżywały tego, co właśnie czują. Warto z nimi rozmawiać (wysłuchać je!) i spędzać jak najwięcej czasu, raczej towarzysząc im w ich smutku niż walcząc z nim, bo to jedynie wzmaga u matki z depresją poczucie winy. Gdy nastrój depresyjny przedłuża się (powyżej 14 dni), trzeba udać się po pomoc do specjalisty.